Autorka: Nell Łach

Moja ciocia wyjechała z Polski w wieku 22 lat, pod koniec lat dziewięćdziesiątych. Rozmawiałam z nią o jej doświadczeniach, nadziejach, ale także obawach związanych z emigracją do Niemiec.

P: Czy było Ci trudno podjąć decyzję o opuszczeniu swojego kraju?
O: W ogóle nie było mi trudno. Byłam młoda, nie miałam żadnych planów na przyszłość, właśnie skończyłam szkołę, i nie miałam pracy. Dlatego nie było to dla mnie problemem.

P: Jakie były największe trudności na początku?
O: Największą trudnością było właściwie porozumienie się w języku niemieckim. Było trudno na początku, mimo tego, że uczyłam się go w Polsce, w szkole. I oczywiście, że jeszcze inną trudnością było znalezienie pracy. Wiadomo, że to jest bardzo ciężko, jeżeli nie znasz dobrze języka.

P: Jakie miałaś nadzieje i życzenia, kiedy przeprowadziłaś się do Berlina?
O: Na pewno miałam nadzieję, że będę miała lepsze możliwości na życie, lepsze perspektywy i że znajdę dobrą pracę, jeżeli nauczę się języka. W Polsce były to późne lata dziewięćdziesiąte, a gospodarka dopiero zaczęła się podnosić po socjalizmie. Nie było jeszcze takich dobrych perspektyw dla młodych ludzi i wiele młodych osób mojej generacji wyjeżdżało za granicę, przede wszystkim do Niemiec albo do Anglii.

P: Czy te nadzieje i życzenia się spełniły?
O: Oczywiście, że się spełniły. Nauczyłam się języka, bo chodziłam na kurs niemieckiego, poznałam ludzi, którzy mi mogli też pomóc w znalezieniu pracy i znalazłam mieszkanie. Potem, żeby móc pracować i mieszkać tutaj oficjalnie, założyłam swoją firmę, pielęgnację stóp, i przez to mogłam podjąć pracę. Moje życie się wtedy już bardzo zmieniło.

P: Czy czasami żałujesz, że wyemigrowałaś?
O: Tak, czasami żałuję, ponieważ muszę powiedzieć, że jak jestem w Polsce, nie czuję się tak naprawdę Polką, bo ludzie mnie tak nie widzą. I jak jestem w Niemczech, to nie czuję się Niemką, bo tutaj się nie urodziłam. To nie jest proste, że tak powiem. I dużo ludzi mieszkających za granicą ma z tym problem, że są pomiędzy. Nie czują się ani za bardzo Polakami, ani Niemcami. A Niemką w ogóle nie, bardziej czuję się tutaj Polką. Przecież to są moje korzenie. I z wiekiem zauważyłam, że człowiek czuje się coraz więcej patriotą, tęskni za swoim krajem. I po drugie, nie pielęgnowałam znajomości i przez to straciłam oczywiście przyjaciół. Byłam daleko, więc nie jeździłam często do Polski.

P: Czy doświadczyłaś dyskryminacji w Niemczech jako Polka?
O: Tak, i to bardzo na początku, przede wszystkim jak jeszcze nie znałam języka. No i właściwie do dziś, nie jest to może takie bezpośrednie, ale czasami widzę, jak patrzą ludzie na mnie, bo wiadomo, że ten akcent polski słyszą. Przede wszystkim można to odczuć we wschodnich Niemczech.

P: Czy często odczuwasz tęsknotę za Polską?
O: Tak, tęsknię za Polską. Jak nie jestem już długo w Polsce, to tęsknię przede wszystkim za ludźmi, bo, mimo że Polska jest sąsiadem Niemiec, ludzie są inni, bardziej otwarci, szybko łapie się kontakt z ludźmi. Kocham Polskę, to jest mój kraj, tam się urodziłam i tam są moje korzenia.

P: Jak ważne jest dla ciebie zachowanie polskiej kultury i przekazanie jej swojej córce?
O: Bardzo ważne. Staram się często jeździć z moją córką do Polski. Ważne jest też dla mnie, żeby mówiła w języku polskim i mogła przekazać ten język na następne pokolenia.

P: A jak ty zachowujesz swoją kulturę?
O: Przede wszystkim przez polskie tradycje, na przykład święta i przez rozmowę w języku polskim.

P: Jakie są twoje nadzieje dla twojej córki, dla mojej siostry i dla mnie będących pierwszym pokoleniem w Niemczech?
O: Oczywiście moje nadzieje i życzenia są takie, żebyście miały dobre perspektywy na przyszłość, żebyście znalazły pracę, która was spełni i która będzie wam sprawiała przyjemność. Mimo tego, że polska gospodarka idzie w dobrym kierunku, z tego, co słyszę, start dla młodych ludzi jest wciąż dość ciężki. Sama tego doświadczyłam i wiem, jak to jest na początku. Dlatego życzę wam, młodym ludziom, żeby było wam łatwiej.

• Nell o sobie: Urodziłam się w Berlinie jako dziecko dwojga Polaków, dlatego polska kultura i język są ważną częścią mojej tożsamości. Obecnie studiuję filologię polską i rosyjską, ponieważ fascynują mnie języki słowiańskie. Nauka języków obcych to moja pasja.